اشيل

اشيل قدیمترین تراژدی نویس یونان است که نمایشنامه های او بدست ما رسیده است.

در سال ۵۲۵ پیش از میلاد مسیح دیده جهان گشود. پدرش اوفوريون Euphorion از مالکین محترم بونان و از خاندانی بزرگ بود.

مدارك زیادی از زندگی او در دست نیست. اما آنچه مسلم است این است که وی در سی و پنج سالگی با شجاعت تمام در شمار سپاهیان یونانی بود که در جنگ های ماراتن Marathon شرکت نموده و ده سال بعد در جنگهای عمده آتن و متحدانش که علیه خشایارشاه فرمانروای ایران جنگیدند پیکار کرد و برای نخستین بار تراژدیهایی را در هفدهمین المپیاد بمعرض نمایش گذاشت.

وی در جشن های دیونیزوس بزرگ Great Dionysia که آنرا آلافبليون Elaphebolion نیز می گفتند و نمایشنامه ها در ایام آن اجرا می شد و یکی از بزرگترین اعیاد آئینی و مذهبی در یونان باستان بشمار می رفت شرکت کرد. نخستین جایزه را در سال ۴۸۴ ق.م دریافت کرد و از آن پس یکی از نام آورترین و محبوب ترین شاعران آتن بود. تراژدیها در تئاتر دیونیزوس که در دامنه آکروپولیس بود و در بالای آن معبد دیونیزوس قرار داشت در نزدیکی آتن برگزار می گردید.

مراسم قربانی به درگاه خدایان و اجرای سرود و آواز بهمراه نمایش ها اجرا می شد. در این جشن به بهترین نمایشنامه های تراژدی و کمدی جوایزی اهدا می گردید. اشبل به روی هم سیزده بار جایزه نخست مسابقات را بخود اختصاص داد.

حدود ۷۲ تا ۹۰ نمایشنامه به وی منتسب است که از مجموع آنها تنها هفت نمایشنامه امروز بدست ما رسیده است که تعدادی از آنها به فارسی نیز ترجمه شده است. این آثار عبارتند از : پرومته در زنجیر prometheus Bound. پرومته از بند رسته Prometheus Unbound ، ایرانیان The Persians، نیایشگران The Supplicants ، هفت نفر بر ضد تب The Seven Against Thebes . که شامل سه نمایشنامه مشتمل بر سه تراژزی بهم پیوسته است که در آن داستان خاندان سلطنتی تب بازگو می شود.

آخرین اثر اشيل تریلوژی اورستيا Oresteia نام دارد که مشتمل بر آگاممنون Agamemnon. خوئه فوروئه Choephoroe و ائومیندس Eumenides می باشد در این مجموعه سه قسمتی قدرت خلاق و اندیشه کمال یافتة اشیل را مشاهده می کنیم.

قطعاتی نیز از دیگر نمایشنامه های اشیل باقی است که بدلیل ناقص بودن آنها بازسازی طرح و چهارچوبشان امکان پذیر نیست. از میان آنها می توان از . آتاماس Athemas ، ادونیها Edonias . فرزندان هركول The childrent of Heracles . مردان جوان Yong Men. باساریها Bassarai باکخای Bakchai . توراندازان Dirtyuikol . آگیاسس Agiases. ایفی ژنی Iphigeneia و زنبوران عسل را نام برد.

تاریخ نگارش پرومته در زنجير دقيقا معلوم نیست. در این اثر که الهام بخش بسیاری از نویسندگان و هنرمندان اعصار مختلف است اشیل حکایت پرومته پسر Japet و پسر عم زئوس را بازگو می کند که بدون اجازه از زنوس آتش را که در اختبار خدایان بود به انسانها پیشکش می کند آتشی که با خود روشنائی و دانانی را بهمراه دارد. خدایان بدلیل اینکار او را در المپ به زنجیر کشیدند تا بدین وسیله اظهار عجز و بندگی نماید. اما پرومته با آنکه هرمس Hermes پیک زئوس به نزدش می آید تا او را به نرمی بکشانند و به عذرخواهی و توبه وادارند پرومته گناهی برخود نمی شناسد. عاقبت زئوس طوفانی نازل می کند که پرومته را به قعر زمین فرو برد.

اشیل در این نمایشنامه اندیشه ستیز و مقابله را مطرح کرده است زنوس پرومته را شکست می دهد اما در واقع اوست که در مقابل پرومته  بزانو در می آید. رودررویی و مواجهه پرومته با زئوس . شناختن خود و برخورد با حقیقت است. پرومته از طریق آتش به زمین می پیوندد و با زمین که مساوی مادر است نبرد جاودانی را با زنوس که نماد قدرت است آغاز می کنند. آتش تمثبل پاکی و گناه و رهائی است که از دل خاک بیرون می جهد و در دل خاك زنده می ماند.گناه و رهایی است که از دل خاک بیرون می جهد و در دل خاک زنده می ماند.

نوآوری مهمی که به اشیل نسبت می دهند، وارد کردن بازیگر دوم به تراژدی است. گفته می شود این نوآوری در اوایل کار او صورت گرفته، اما تاریخ دقیقی را نمی توان تعیین کرد.

قدرت تصور و عمق احساسات و لطف بیان اشیل موجب شده است که وی در زمره بزرگترین شعرای تغزلی جهان در آید. مرگ او بسال ۴۵۶ اتفاق افتاد بر سنگ قبر او نوشته شده است:

اشیل، پسر اونورین آتنی

اینجا در خاك بارور " گلا " مدفون است

 دلیری او در جنگ شناخته همگان است

 و جنگ ماراتن و ایرانیان گواه آنند.